چگونه قطعات چاپ سه‌ بعدی را رنگ‌ آمیزی کنیم: راهنمای کامل همراه با ابزارها و نکات

بیشتر قطعات چاپ‌ شده سه‌ بعدی ظاهری نسبتاً ساده و یکنواخت دارند. رنگ پیش‌فرض فیلامنت‌ ها همیشه جذاب نیست. و اگر مدل شما دارای خطوط لایه یا ایرادات جزئی باشد، ممکن است به چیزی فراتر از سنباده‌ زنی نیاز داشته باشد.

آیا می‌توان قطعات چاپ‌ شده سه‌ بعدی را رنگ کرد؟

قطعاً. رنگ‌آمیزی یکی از ساده‌ ترین روش‌ ها برای تبدیل پرینت‌ های ساده به مدل‌ های چشم‌گیر است. این کار به پوشاندن نقص‌ ها کمک می‌کند و جلوه‌ ای خلاقانه می‌افزاید، به‌ویژه در چاپ‌ های سه‌ بعدی PLA.

در این راهنما، به شما دقیقاً نشان می‌دهیم که چطور قدم‌ به‌ قدم قطعات چاپ سه‌ بعدی خود را رنگ‌ آمیزی کنید، از آماده‌ سازی سطح گرفته تا مهروموم کردن لایه نهایی.

و بخش جذاب ماجرا اینجاست: یک ترفند ویژه هم برای افزودن طرح‌ های تمام‌ رنگی مستقیم روی قطعات چاپ‌شده با شما به اشتراک می‌گذاریم.

بیایید با هم این مسیر را طی کنیم.

وسایل مورد نیاز برای رنگ‌ آمیزی قطعات چاپ سه‌ بعدی

پیش از آنکه به مراحل رنگ‌ آمیزی قطعات چاپ سه‌ بعدی بپردازیم، ضروری است که ابزار ها و مواد لازم را آماده کنید. در اختیار داشتن موارد زیر، فرآیند رنگ‌ آمیزی را روان‌تر و باکیفیت‌تر خواهد کرد:

• سنباده (Sandpaper): برای صاف‌ کردن سطوح (در گریدهای مختلف: ۲۰۰ تا ۲۰۰۰).
• پرایمر (Primer): بهترین پرایمر برای قطعات چاپ سه‌ بعدی، پایه‌ ای صاف و یکنواخت ایجاد می‌کند که باعث چسبندگی بهتر رنگ شده و از مشکلاتی مانند پوسته‌ شدن یا ناصافی رنگ جلوگیری می‌کند.
• رنگ مخصوص چاپ سه‌ بعدی (3D Print Paint): رنگ‌ های اکریلیک بهترین انتخاب برای چاپ سه‌ بعدی هستند، به دلیل کاربرد گسترده و زمان خشک‌ شدن سریع. می‌توانید از آن برای رنگ‌ آمیزی PLA استفاده کنید. گزینه‌ های دیگر مانند آبرنگ یا رنگ روغن هم بسته به نیاز خاص قابل استفاده‌ اند.
• قلم‌مو (Brushes): برای رنگ‌ آمیزی دقیق، انواع مختلفی از قلم‌ موها آماده کنید، از جمله قلم‌ موهای بسیار ظریف برای جزئیات دقیق و قلم‌ موهای بزرگ‌تر برای سطوح گسترده.
• نوار ماسک (Masking Tape): برای محافظت از بخش‌ هایی که نمی‌خواهید رنگ شوند.
• سیلر (روکش شفاف) – Sealer (Clear Coat): برای افزودن لایه‌ ای محافظ و براق به چاپ نهایی.
• دستکش و پارچه پوششی (Gloves and Drop Cloth): برای تمیز نگه‌ داشتن دست‌ ها و فضای کار.
• ماسک تنفسی (Respirator Mask): ضروری برای محافظت هنگام استفاده از پرایمرها، سیلرها یا رنگ‌ هایی که بخارات و دود ایجاد می‌کنند.
• ایربراش (Airbrush) – اختیاری: برای دستیابی به پرداختی صاف و حرفه‌ ای.

خدمات پرینت سه بعدی با رزین

چگونه قطعات چاپ سه‌ بعدی را رنگ‌ آمیزی کنیم

اکنون که تمام ابزار ها و مواد موردنیاز برای رنگ‌ آمیزی قطعات چاپ سه‌ بعدی خود را آماده کرده‌اید، بیایید به مراحل عملی رنگ‌ آمیزی یک شیء چاپ‌ شده سه‌ بعدی بپردازیم.

گام ۱. جدا کردن ساپورت‌ ها (Support Material)

ابتدا با پاک‌ سازی شروع می‌کنیم. بیشتر قطعات چاپ‌ شده سه‌ بعدی هنگام جداشدن از پرینتر دارای ساپورت‌ ها، «رفت» (Raft) یا «بریـم» (Brim) هستند. ابتدا باید این بخش‌ های اضافی را جدا کنید.

با استفاده از انبردست کوچک یا چاقو، به‌ آرامی اطراف ساپورت‌ ها کار کنید. اگر بخشی از مدل ظریف و شکننده به‌ نظر می‌رسد، با دقت و آهستگی عمل کنید. بهتر است چند دقیقه بیشتر وقت بگذارید تا اینکه ناخواسته قسمتی از مدل را بشکنید.

گام ۲. صاف‌کردن سطح قطعه چاپ‌ شده (Smooth 3D Prints)

بعد از تمیزکردن ساختار، وقت آن است که خطوط لایه‌ ها (Layer Lines) را اصلاح کنید.

سنباده‌ زنی را با گرید زبر مثل ۲۰۰ یا ۴۰۰ شروع کنید و به‌ تدریج به گری دهای نرم‌تر مثل ۸۰۰ یا حتی ۲۰۰۰ برسید. این کار کمک می‌کند تا سطحی صاف‌تر به‌ ویژه روی لبه‌ های گرد و جزئیات ظریف به‌ دست آورید.

چاپ‌ های PLA به‌ طور خاص از سنباده‌ کاری دقیق بهره‌ زیادی می‌برند؛ این مرحله در نتیجه نهایی رنگ‌ آمیزی تفاوت چشمگیری ایجاد می‌کند.

نکته: بین مراحل سنباده‌ زنی، سطح قطعه را با یک پارچه بدون پرز یا ایزوپروپیل الکل تمیز کنید. این کار از پخش‌شدن گرد و غبار روی سطح جلوگیری می‌کند.

گام ۳. افزودن پرایمر به قطعات چاپ‌ شده سه‌ بعدی

پرایم‌ کردن مرحله‌ ای کلیدی است. این کار به رنگ امکان چسبندگی بهتر می‌دهد و سطح را یکنواخت‌تر می‌کند، به‌ویژه اگر هنوز ایرادات کوچک روی قطعه باقی مانده باشد. پرایمرهای اسپری‌ شونده مخصوص پلاستیک بهترین عملکرد را دارند و سریع خشک می‌شوند.

قوطی اسپری را در فاصله ۱۵ تا ۲۰ سانتی‌متری از مدل نگه دارید و با پاشش‌ های کوتاه و سبک اسپری کنید.

سعی نکنید همه سطح را در یک‌ بار پوشش دهید. اجازه دهید هر لایه خشک شود، سپس لایه بعدی را اضافه کنید. معمولاً ۲ تا ۳ لایه کافی است.

وقتی پرایمر کاملاً خشک شد، قطعه شما آماده رنگ‌ آمیزی خواهد بود.

گام ۴. رنگ‌ آمیزی قطعات چاپ‌ شده سه‌ بعدی

در این مرحله، دقت برای دستیابی به یک نتیجه حرفه‌ ای اهمیت بالایی دارد.

بهترین روش رنگ‌ آمیزی قطعات چاپ‌ شده سه‌ بعدی به این صورت است:

انتخاب رنگ مناسب برای پرینت سه‌ بعدی: چه رنگی برای پرینت سه‌ بعدی مناسب است؟ رنگ اکریلیک برای اغلب مواد مانند PLA، ABS و رزین بسیار خوب عمل می‌کند. برای دستیابی به سطحی صاف‌تر یا افکت‌ های ویژه، می‌توانید از اسپری‌ رنگ نیز استفاده کنید.

اعمال لایه‌ های نازک: با یک لایه پایه (Base Coat) شروع کنید و لایه‌ های نازک و یکنواخت بزنید. از بارگذاری بیش‌ازحد قلم‌مو یا ایربراش خودداری کنید تا از شره کردن یا ایجاد بافت ناخواسته جلوگیری شود. اجازه دهید هر لایه کاملاً خشک شود، سپس لایه بعدی را اعمال کنید.

تمرکز روی جزئیات: برای بخش‌ های ظریف مثل اجزای چهره یا الگو های دقیق از قلم‌مو های کوچک‌تر استفاده کنید. برای افکت‌ های گرادیان یا محو، ایربراش گزینه ایده‌ آلی است.

لایه‌گذاری و ترکیب رنگ‌ ها: به‌ تدریج لایه‌ ها را اضافه کنید تا عمق و غنای رنگ افزایش یابد. از رنگ‌ های روشن برای برجسته‌ سازی و از تن‌ های تیره برای ایجاد سایه استفاده کنید تا افکت سه‌ بعدی تقویت شود.

خشک‌ شدن بین لایه‌ ها: بین لایه‌ ها زمان کافی برای خشک شدن در نظر بگیرید تا از لکه‌ دار شدن یا ترکیب ناخواسته رنگ‌ ها جلوگیری شود. برای زمان‌ بندی دقیق، دستورالعمل‌ های سازنده رنگ را مطالعه کنید.

گام ۵. سیل‌ کردن قطعات چاپ‌ شده سه‌ بعدی پس از رنگ‌ آمیزی

پس از تمام این مراحل، می‌خواهید نتیجه کارتان را محافظت کنید.

انتخاب پوشش شفاف: بسته به نوع پایان دلخواه (مات، ساتن یا براق) یک سیلر شفاف انتخاب کنید. سیلرهای اسپری‌شونده برای پوشش یکنواخت توصیه می‌شوند.

اعمال لایه‌ های نازک: قوطی اسپری یا ایربراش را در فاصله ۱۵ تا ۲۰ سانتی‌متری از مدل نگه دارید و لایه‌ های نازک و یکنواخت اسپری کنید. از پاشش سنگین که ممکن است باعث شره یا حباب شود خودداری کنید.

پولیش‌ کردن بین لایه‌ ها: پس از هر لایه سیلر، سطح را به‌ آرامی با پارچه پولیش نرم صیقل دهید تا به پایان کاری صاف و حرفه‌ ای برسید.

زمان خشک و تثبیت: اجازه دهید پوشش نهایی حداقل ۲۴ ساعت بماند. برای دوام حداکثری، برخی علاقه‌ مندان توصیه می‌کنند تا یک هفته صبر کنید تا سخت‌ شدن کامل انجام شود.

خدمات پرینت سه بعدی پروجت

۷ نکته ضروری برای رنگ‌ آمیزی قطعات چاپ سه‌ بعدی

• قبل از رنگ‌ آمیزی تمیز کنید: مدل خود را با الکل ایزوپروپیل پاک کنید تا گرد و غبار و چربی‌ ها از بین بروند.
• رنگ‌ ها را رقیق کنید: با آب یا مدیوم مناسب مخلوط کنید تا لایه‌ های نرم و یکنواخت‌ تری داشته باشید.
• چند لایه نازک بهتر از یک لایه ضخیم: همیشه بهتر است چند لایه نازک اعمال کنید تا پوششی یکنواخت و حرفه‌ ای به‌دست آید.
• از ماسکینگ استفاده کنید: هنگام رنگ‌ آمیزی بخش‌بخش یا با رنگ‌ های مختلف، نوار ماسکینگ کمک می‌کند لبه‌ ها تمیز و دقیق باقی بمانند.
• اجازه دهید لایه‌ ها کاملاً خشک شوند: این کار از لکه‌ دار شدن یا پخش‌شدن ناخواسته رنگ جلوگیری می‌کند.
• در فضای باز یا با تهویه مناسب کار کنید: به‌ ویژه هنگام استفاده از اسپری یا رنگ‌ های حلالی.
• ابزارهای خود را تمیز نگه دارید: برس‌ ها و ایربراش‌ ها را پس از استفاده به‌ خوبی تمیز کنید تا برای دفعات بعد آماده و سالم بمانند

جمع‌ بندی نهایی

رنگ‌ آمیزی فقط یک مرحله نهایی نیست؛ بلکه همان چیزی است که به قطعه چاپ‌شده سه‌بعدی شما حس کامل‌ بودن می‌بخشد.

چه در حال رنگ‌ آمیزی دستی یک فیگور با جزئیات بالا باشید و چه در حال آزمایش چاپ UV روی قطعات PLA، راه‌ های زیادی برای جان‌ بخشیدن به مدل‌ های شما وجود دارد.

با آماده‌ سازی اصولی شروع کنید، با حوصله پیش بروید و سبک‌ های مختلف را امتحان کنید تا در نهایت به روشی برسید که بهترین نتیجه را برای شما به همراه داشته باشد.

خدمات ریخته گری

سوالات متداول

رنگ روی قطعات چاپ سه‌ بعدی چقدر زمان می‌برد تا خشک شود؟

رنگ اکریلیک معمولاً در ۱۵ تا ۳۰ دقیقه خشک می‌شود. اگر لایه‌ ها ضخیم‌تر باشند یا از رنگ‌ های پایه روغنی استفاده کنید، زمان خشک شدن بیشتر خواهد بود. همیشه برچسب محصول را بررسی کنید.

چه نوع رنگی برای چاپ‌ های PLA مناسب است؟

رنگ اکریلیک بهترین گزینه است. چسبندگی خوبی دارد، سریع خشک می‌شود و به‌ راحتی لایه‌ لایه اعمال می‌شود. رنگ اسپری و رنگ ایربراش نیز گزینه‌ های بسیار خوبی برای قطعات بزرگ‌تر یا سطوح صاف‌تر هستند.

آیا می‌توان بدون سنباده‌ زنی قطعات سه‌ بعدی را رنگ کرد؟

از نظر فنی بله، اما نتیجه نهایی صاف نخواهد بود. سنباده‌ زنی خطوط لایه‌ ها را حذف کرده و ظاهر کلی را بهبود می‌دهد. اگر واقعاً می‌خواهید از این مرحله صرف‌نظر کنید، از پرایمر های پرکننده (Filler Primer) استفاده کنید تا ناصافی‌ها را پنهان کنند.

چگونه یک قطعه چاپ‌شده سه‌ بعدی را طوری رنگ کنیم که شبیه فلز به نظر برسد؟

با یک پرایمر مشکی شروع کنید. سپس لایه‌ هایی از رنگ اکریلیک متالیک مانند نقره‌ای یا برنزی بزنید. برای عمق بیشتر، از تکنیک «خشک‌-قلم» (Dry Brushing) برای هایلایت‌ های روشن‌تر استفاده کنید و در پایان، با یک پوشش براق (Gloss Top Coat) سطح را صاف و درخشان کنید.